ایجاد بیهوشی تام داخل استخوانی (tioa) توسط پروپوفل و مقایسه اثرات بالینی، بیوشیمیایی و هماتولوژیکی آن با بیهوشی تام داخل وریدی (tiva) در خرگوش

بهترین تکنیک های بیهوشی وابسته به ظهور نسل جدید داروهای بیهوشی همچون بیهوش کننده های داخل وریدی (iv) (شامل پروپوفل) می باشند که با توجه به شروع اثر سریع و حذف زود هنگامشان امکان محاسبه سریع دوز دارو را مهیا می سازند. خرگوش سومین حیوان معمول خانگی بوده و همچنین دارای استفاده های زیادی به عنوان مدل در شاخه های وسیع تحقیقات زیست پزشکی مانند داروشناسی، سم شناسی، بیهوشی و جراحی می باشد. برای ایجاد بیهوشی در خرگوش نیاز به تزریق داخل وریدی دارو از مهمترین معایب پروپوفل، به دلیل اندازه کوچک خرگوشها و مخصوصا آنهایی که دچار اسپاسم عروقی می شوند، به حساب می آید. بنابراین استفاده از پروپوفل در خرگوش ها محدود به آنهایی می باشد که دسترسی به سیستم عروقی برقرار شده باشد. در این میان پیشنهاداتی مبنی بر ارائه مطمئن مایعات و داروهای مختلف از راه تزریق داخل استخوانی (io) وجود دارد. هدف از این مطالعه ارزیابی امکان تزریق io پروپوفل و مقایسه اثرات تزریق io و iv آن با توجه به وضعیت بیهوشی، شاخص های فیزیولوژیکی، هماتولوژیکی و بیوشیمیایی سرم باضافه تاثیرات احتمالی آن بر سیستم انعقاد خون و همچنین ترکیب مغز استخوان در خرگوش می باشد. حیوانات مطالعه شامل 54 خرگوش سفید نیوزلندی نر می باشند. خرگوش ها به طور تصادفی به در دو آزمون (شماره 1 و 2) طبقه بندی شدند. در آزمون شماره 1 مقرر گردید خرگوش ها به طور تصادفی بلوس داروی پروپوفل 1 % (mg kg-1 12) را به صورت io (6 عدد) یا iv (6 عدد) (به ترتیب گروه های [ioin] و [ivin])، و حجمی برابر با پروپوفل در گروه های القای ioin و ivin از نرمال سالین را دریافت کنند(به ترتیب گروه های [cioin]و [civin]). در آزمون شماره 2 خرگوش ها (6 عدد io) و( 6 عدد iv) ابتدا به صورت بلوس و به دنبال آن با تزریق مداوم پروپوفل ( mg kg-1 min-11) به مدت 30 دقیقه پروپوفل را دریافت نمودند (به ترتیب گروه های [iom] و [ivm]). گروه های کنترل نیز نرمال سالین را با حجم و ترتیبی برابر تزریق پروپوفل در گروه های نگهداری بیهوشی iom و ivm دریافت نمودند (به ترتیب گروه های [ciom] و [civm]). در گروه کنترل دیگری نیز کاتتر گذاری io اجرا گردیده و بدون تزریق هرگونه ماده ای به مدت 30 دقیقه در محل باقی ماند ([cio]). متغیر های فیزیولوژیک، زمان های القا، بیهوشی و برگشت از بیهوشی ثبت گردیدند. پرفایل های کامل هماتولوژیکی، بیوشیمیایی سرم و انعقادی در زمان های مشخص قبل از القا، بعداز برگشت از بیهوشی، 72 ساعت بعد بیهوشی و 30 روز بعد در تمامی گروه ها ارزیابی گردیدند. نسبت رده میلوئیدی به رده اریتروئیدی (m:e) در نمونه های مغز استخوان در زمان های قبل و 30 روز بعد از بیهوشی محاسبه شدند. در تمامی خرگوش ها القا و برگشت از بیهوشی بدون هرگونه مشکلی اجرا گردید. حیوانات گروه های ioin، cioin، iom، ciom و cio کاتتر گذاری io را تحمل کردند. تفاوت معنی داری در هیچ یک از زمان های بیهوشی بین گروه های io و iv مشاهده نشد. در گروه های iom و ivm تغییرات مربوط به ضربان قلب، اشباع اکسیژن، و میانگین فشار خون سرخرگی مشابه هم بودند. علیرغم کاهش معنی دار میانگین فشار خون سرخرگی در گروه های بیهوشی این میزان بالاتر از mmhg 60 حفظ گردید. در طول تزریق مداوم پروپوفل تعداد تنفس در هر دو گروه افت معنی داری داشت ولی در گروه iom در سطح بالاتری باقی ماند. تفاوت معنی داری در کاهش غلظت های hb، pcv و rbc نسبت به زمان قبل از بیهوشی در هیچ یک از گروه ها دیده نشد. تعداد wbc بعد از بیهوشی افزایش یافت ولی تفاوت معنی داری بین زمان قبل و زمان های بعد از بیهوشی وجود نداشت. تفاوت معنی دار در غلظت لنفوسیت تنها در گروه ivm مشاهده شد (p<0.05). غلظت alp در تمامی خرگوش ها افزایش معنی داری داشت (p<0.05). غلظت ast و ggt در گروه ivm افزایش معنی داری نشان می داد (p<0.05). غلظت تام بیلی روبین تنها در گروه iom با کاهش معنی داری مواجه بود (p<0.05). مقادیر alt بعد از بیهوشی افزایش یافت ولی تنها در گروه ivin این افزایش معنی دار بود (p<0.05). مقادیر پروتئین تام، اوره، کراتینین، تری گلیسیرید، کلسترول، کلسیم و فسفر در طول زمان های بعد از بیهوشی بدون تغییر باقی ماندند. تمامی پارامتر های هماتولوژیکی و بیوشیمیایی برای تمامی خرگوش ها در طول مطالعه در محدوده طبیعی قرار داشتند. کاهش در تعداد پلاکت ها و طولانی شدن زمان در فاکتورهای pt و ptt در زمان های بعد از بیهوشی معنی دار فرض گردیدند (p<0.05). نسبت m:e در تمامی خرگوش ها بعد از 30 روز بدون تغییر باقی ماند. بر پایه تغییرات معنی دار مختصر فیزیولوژیک، هماتولوژیک و بیوشیمیایی، به نظر می آید که تزریق داخل استخوانی پروپوفل روشی مطمئن، مناسب و موثر برای ایجاد بیهوشی در خرگوش هایی با دسترسی عروقی محدود باشد. از این گذشته امروزه بیهوشی تام داخل استخوانی (tioa) توسط پروپوفل را می توان در خرگوش ها با انواع جثه ها به اجرا درآورد.